Zeemeermin, The Killing, fietsen, Hans Christian Andersen, kanalen. Stop de tijd.Voilà, daarmee kun je alvast antwoorden als Erik Van Looy in de Slimste Mens vraagt wat je weet over Kopenhagen. Toen zich een mooie kans aandiende om voor mijn werk naar Kopenhagen te vliegen, zei ik geen ‘neen’. Na enkele dagen leven en werken, weet dat ik dat er zoveel meer te vertellen is over de hoofdstad van Denemarken: te beginnen met Birgitte Nyborg.
Birgitte
Wat heb ik vroeger genoten van de Deense dramareeks Borgen. Deze televisieserie vertelt hoe Birgitte Nyborg de allereerste vrouwelijke premier wordt van Denemarken. Niet alleen de politieke intriges in Borgen fascineerden mij, maar ook de menselijke verhalen die op de achtergrond spelen.
Birgitte Nyborg worstelt gedurende drie seizoenen met haar ambities, haar idealen en de offers die ze daarvoor moet begaan ten koste van haar man en kinderen. Tussendoor zie je dat het in Denemarken doodnormaal is dat de premier met de fiets gaat naar het parlement. Kopenhagen verkennen, doe je dus per fiets.
Fietsen
De inwoners van Kopenhagen zijn helemaal fietsgek. Op iedere hoek van de straat vind je een fietswinkel waar je een (bak)fiets kunt huren, maar dé aanrader is de Bycykel. Dit is de velo van Kopenhagen maar dan met elektrische trapondersteuning en een tablet voor GPS-navigatie (!). Weet wel dat de maximumsnelheid is beperkt tot 22km/u. Sneller trappen heeft dus geen zin en dat is misschien voor iedereen het beste.
Ook in Amsterdam en Antwerpen zijn de inwoners fietsgek, maar het grote verschil met Kopenhagen is de mate van organisatie. Hier is de weginfrastructuur helemaal geoptimaliseerd voor fietsers met aparte fietsbeddingen, verkeerslichten, voorsorteerstroken, fietsbruggen, parkeerplaatsen voor bakfietsen… en ga zo maar door. Ribbelstroken geven aan wanneer je snelheid moet verminderen als het fietspad ten einde loopt. Op sommige plaatsen gelden tijdens de piekuren zelfs snelheidslimieten van max. 20km/u voor fietsers. In die zin is Kopenhagen niet te vergelijken met de fietschaos in Amsterdam of het fiets-non-beleid in Antwerpen.
De inwoners van Kopenhagen nemen fietsen heel serieus. Automobilisten toeteren en fietsers roepen als je niet uitkijkt of een (ongeschreven) regel overtreedt. Waag je als voetganger ook niet op een exclusieve brug voor fietsers of je wordt omver gereden. Als je ineens geen enkele fiets meer ziet, wees dan op je hoede. Fietsen in parken is niet altijd toegelaten. Ik spreek hier allemaal uit ervaring 🙂
Mensen
Tijdens de spitsuren door Kopenhagen kun je niet naast de talrijke bakfietsen kijken. Volgens mij ligt de bakfiets-penetratie in Kopenhagen nog hoger dan in Zurenborg, maar dat is niet het enige dat de aandacht trekt. Heel vaak zijn de bestuurders vaders die hun jonge kinderen vervoeren. Tezelfdertijd staan er op de affiches voor de lokale verkiezingen opvallend veel (jonge) vrouwen. Beide vaststellingen bevestigen zo weer één van de clichés dat de emancipatie tussen mannen en vrouwen in Scandinavië een eind verder staat dan in onze streken. Birgitte kan ik helaas niet spotten op de affiches.
Nog andere clichés zeggen dat Scandinaven net als de Nederlanders heel direct zijn en bij de langste mensen ter wereld horen. Het direct-zijn ondervind ik in het verkeer en die lengte… Ik vermoed dat de kapstok in mijn hotelkamer is opgehangen door een Deense reus. Ik kan er net mijn jas aan hangen als ik op de tippen van mijn tenen sta.
Dan is er nog het Deens. Ondanks mijn verticale beperkingen, moet ik er heel Deens uitzien, want ik ben vele malen in het Deens aangesproken. (Papa, heb je al Vikingbloed ontdekt in onze stamboom?) Gesproken onverstaanbaar maar geschreven herken je dat Deens en Nederlands een gemeenschappelijke stam hebben. Woorden als hus, godmorgen, ja, nej, ankomst, udgang en mandag klinken heel vertrouwd. De Denen spreken ze ook uit op een bijzonder schattige manier.
Eten
Van al dat fietsen krijg je honger. Voor wie van lekker eten houdt, is Kopenhagen de hemel op aarde. Dat heeft alles te maken met Noma, zogezegd het beste restaurant ter wereld. Daarin zoekt kok René Redzipi naar een seizoensgebonden keuken die dicht aansluit bij de natuur en alleen met lokale ingrediënten werkt. Noma is overigens afgeleid van nordisk (‘Scandinavisch’) en mad (‘eten’).
Omdat Redzepi momenteel bouwt aan een nieuw restaurant met een serre op het dak en een drijvende stadsboerderij in de tuin (en mijn budget beperkt is), laat ik het gefrituurde mos en de levende garnalen aan mij voorbijgaan. Ik doe wel andere culinaire ontdekkingen, zoals een gerijpte zalm, een bouillon van kabeljauw of allerlei variaties van Fleisch. Voor wie van een pure keuken houdt, is Kopenhagen dé plek om van lekker eten te genieten.
Stenen
Om het lekkere eten en het godganse dagen zitten te compenseren, trek ik iedere ochtend mijn loopschoenen aan. De temperatuur ligt begin november al dicht bij het vriespunt, maar dat deert me niet. Het is opnieuw een andere manier om de stad te ontdekken. Ik loop langs oude pakhuizen en moderne spektakelarchitectuur, langs kanalen en waterwegen, door parken en stadsnatuur.
Al fietsend zie ik piepjonge soldaten marcheren op de wallen van de historische citadel. Wat verder bewaken wandelende berenmutsen met bajonetten de koningin. Behalve deze folklore lijkt Kopenhagen een hele atypische grootstad voor wie gewend is aan politieagenten met kogelvrije vesten en para’s in het straatbeeld. De enige opvallende anti-terreurmaatregel in het centrum zijn de betonblokken die de toegang versperren tot het pittoreske Nyhavn, maar ook dat is op zijn Deens: kerstgroene betonblokken beschilderd met gouden harten.
Farvel København
Moet ik nog zeggen dat Kopenhagen mij bekoort? Ik dacht een soort Amsterdam te vinden, maar Kopenhagen is toch anders. Hier kom ik nog terug en wie weet fiets ik dan wel Birgitte Nyborg voorbij. Farvel København (Tot weerziens, Kopenhagen).
